آرشیو بهمن ماه 1399

کوچینگ (مربی گری) چیست؟

کوچینگ نوعی راهنمایی است که در آن فردی به عنوان کوچ سعی می‌کند تا به افراد دیگر راهنمایی دهد. در کوچینگ، فردی که قرار است از کوچ راهنمایی بگیرد، یک رابطه دوستانه با هم ایجاد می کنند.

همه ما در زندگی خودمان ممکن است در مواقعی نیاز به مربی یا کوچ پیدا کنیم. به عنوان مثال، فرض کنید که در دانشگاه و یا دبیرستان عضو یک تیم ورزشی مانند بسکتبال هستیم ولی در این زمینه مهارتی نداریم. بنابراین برای این که در این زمینه مهارتمان را افزایش دهیم سعی می‌کنیم تا به صورت سیستماتیک در این زمینه تمرین داشته باشیم تا بتوانیم بهتر این بازی را انجام دهیم. پس ممکن است برای این کار روش‌های مختلفی را مورد استفاده قرار دهیم. به عنوان مثال ممکن است بخواهیم به کلاس‌های آموزشی بسکتبال برویم و یا ممکن است بخواهیم از یک معلم خصوصی در زمینه بسکتبال استفاده کنیم و یا این که ممکن است از یک "مربی" استفاده کنیم. یک مربی می تواند ما را در رسیدن به هدفمان یاری دهد و به ما بسکتبال بیاموزد.

استفاده از مربی با رفتن به کلاس بسکتبال و یا حتی با گرفتن معلم خصوصی در زمینه بسکتبال متفاوت است. وقتی که به کلاس بسکتبال می‌رویم، به صورت سیستماتیک، اصول بسکتبال به ما یاد داده می شود و استاد مطالبی را درباره چگونگی بسکتبال بازی کردن و قوانین بسکتبال و چگونگی پیروزی در این بازی به ما یاد می‌دهد. همچنین وقتی که از یک معلم خصوصی استفاده می کنیم هم اوضاع تقریباً به همین منوال است. این در حالی است که وقتی که از یک مربی برای بازی بسکتبال استفاده می‌کنیم، در حقیقت یک دوست پیدا می‌کنیم که این دوست از پله اول دست ما را می‌گیرد و کم کم ما را به پله‌های بعدی می برد و ما را به موفقیت می رساند. تفاوت یک مربی با استاد و یا معلم بسکتبال این است که یک مربی، به شاگردانش ماهی گیری می آموزد و این در حالی است که یک استاد و یا معلم بسکتبال، تنها به آن ها ماهی می دهد. به عبارت دیگر، استاد و یا معلم بسکتبال، تنها به شاگردان خودش یاد می دهد که چگونه روشی را برای بهتر کردن اوضاع داشته باشند.

یکی از مهم ترین جنبه‌های کوچینگ، کوچینگ در زمینه تحصیل و آموزش است. افرادی که می‌خواهند در زمینه آموزشی موفق شوند از این نوع کوچینگ استفاده می‌کنند. کوچ های آموزشی معمولاً برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرند که بخواهند از نظر آموزشی و تحصیلی وضعیت خودشان را بهبود ببخشند. در چنین مواردی نیاز به داشتن یک مربی که تمام چم و خم کار را یاد گرفته باشد احساس می شود. چرا که با در اختیار بودن چنین کوچی می توان تا حدود زیادی میزان پیشرفت آموزشی را تضمین کرد. وقتی که یک چنین کوچی وجود داشته باشد، می توان با اطمینان بیان کرد که بهترین مسیر و راه پیشرفت آموزشی به فرد نشان داده خواهد شد. یکی از اصول مهم کوچینگ تحصیلی این است که راه حل مشکلات افراد در دست خود این افراد است. بنابراین افراد می توانند بهترین مسیر پیشرفت تحصیلی خود را خودشان پیدا کنند. نقشی که مربیان در کوچینگ تحصیلی بازی می کنند دقیقاً مانند نقش یک فرد تسهیل کننده است و اصلاً شباهتی به نقش یک مشاور ندارد. در حقیقت در کوچینگ تحصیلی نیز مانند بسیاری از کوچینگ‌های دیگر، سعی می شود تا فرد را از توانایی های خودش آگاه سازند تا بتواند خودش با برنامه ریزی نماید و  کارهای خودش پیش ببرد. پس می توان این گونه گفت که کوچ های تحصیلی در حقیقت به نوعی تسهیل کننده هستند که این تسهیل کننده ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا وضعیت تحصیلی خودشان را پیدا کنند و بدانند که از نظر تحصیلی در چه موقعیتی قرار دارند.

وقتی که فردی به یک کوچ آموزشی مراجعه می کند، این مربی آموزشی به این فرد توضیحات کلیشه ای را نمی دهد. بلکه، سعی می کند تا با استفاده از برخی از ابزارهایی که در اختیار دارد با این فرد ارتباط برقرار کند.

ابزارهایی که کوچ ها در زمینه آموزشی از آن ها برای ارتباط برقرار کردن با شاگردان استفاده می کنند .

ابزارهایی که کوچ های آموزشی سعی می کنند تا با استفاده از آن با افراد ارتباط برقرار کنند شامل موارد زیر می شوند.

گوش دادن به شیوه ای فعالانه به شاگردان

یکی از روش های موثری که کوچ های آموزشی می توانند به وسیله آن با شاگردان خودشان ارتباط برقرار کنند، همین شیوه گوش دادن به شیوه ای فعالانه می باشد. در این روش، کوچ از شاگردان خود می خواهند که شروع به حرف زدن بکنند و درباره موقعیت فعلی تحصیلی خود و موقعیتی که در آینده تمایل دارند داشته باشند به آن ها اطلاعاتی را بدهند. همزمان با این که شاگردان شروع به حرف زدن می کنند، مربیان در برخی از موارد که نیاز بود، ایرادات آن ها را به آن ها گوشزد می کنند و به آن ها می گویند که برای موفقیت تحصیلی باید چکار کنند. بنابراین با این شیوه خود شاگردان نیز برای صحبت کردن بیش از پیش تشویق می شوند و سعی می کنند تا دوباره صحبت کنند و مربیان نیز می توانند هم به این شکل ارتباط باکیفیت تری با شاگردان داشته باشند و هم این که می توانند به شکل مفیدتر و موثرتری اطلاعات خودشان را به آن ها انتقال دهند.

پرسش کردن به شکل فعالانه و طرح پرسش های اثربخش به شیوه ای فعال

یکی دیگر از روش هایی که با استفاده از آن کوچ های آموزشی می توانند با شاگردان خودشان ارتباط برقرار کنند، پرسش کردن به شیوه فعالانه و طرح پرسش ها به شیوه ای است که علاقه شاگرد به ادامه کار را تقویت کند. در این روش، کوچ های آموزشی سعی می کنند تا پرسش هایی را مطرح کنند و به این روش کاری کنند تا به شیوه ای فعال و مناسب، انگیزه ای را برای ادامه فرآیند کوچینگ در شاگردان خودشان ایجاد کنند. استفاده از این شیوه منجر می شود تا شاگردان بخواهند هرچه بیشتر این فرآیند را دنبال کنند و اطلاعات بیشتری را در اختیار این کوچ آموزشی قرار دهند. بنابراین استفاده از این روش می تواند به شکل موثری شاگردان را به ادامه فعالیت با کوچ تشویق کند.

استفاده از روش بازخورد  در هنگام مکالمه با شاگردان

از دیگر شیوه هایی که کوچ های آموزشی می توانند از آن استفاده کنند تا کیفیت مشاوره و به طور کلی فرآیند کوچینگ را بالا ببرند، استفاده از روش بازخورد در هنگام مکالمه با شاگردان است. در این روش، کوچ های آموزشی سعی می کنند تا سوالاتی را که قرار است از شاگردان بپرسند و یا پیشنهادات و مشاوره هایی را که قرار است به آن ها بدهند را بر اساس عواملی مانند شرایط روحی و روانی شاگردان و وضعیت تحصیلی آن ها و یا حتی پاسخ هایی که به سوالات قبلی آن ها داده اند تنظیم کنند. چنین روشی باعث می شود که کار کوچینگ به شکل فعالانه ای به پیش برود و شاگردان احساس کنند که به جای گوش دادن به حرف هایی تکراری و کلیشه ای، در حال صحبت کردن با یک دوستی هستند که حقیقتا قصد دارد به آن ها کمک کند.

چگونگی انجام فرایند کوچینگ تحصیلی

در پاسخ به این سوال که کوچینگ چگونه انجام می شود باید گفت که کوچینگ نوعی مکالمه است. در حقیقت در کوچینگ، فردی که به عنوان مربی تحصیلی انتخاب می شود و مسئولیت تربیت شاگرد را بر عهده می گیرد؛ تنها در طی چند جلسه با این فرد صحبت می کند.

این مکالمه به گونه ای آموزنده است و باعث می شود که شاگرد از مربی چیزهای زیادی یاد بگیرد. در حقیقت، در کوچینگ به طور کلی و مخصوصا در کوچینگ تحصیلی، در طول مدتی که شاگرد با مربی می گذراند، از او چیزهای زیادی یاد می گیرد که می تواند این چیزها را برای یادگیری بیشتر خودش بکار ببندد.

یکی از موضوعات مهمی که در این فرآیند تاثیر بسزایی دارد؛ چگونگی سوال کردن است. به بیان بهتر می‌توان گفت که کوچینگ تحصیلی در حقیقت نوعی مکالمه است که همراه با سوال کردن است و فردی که در این جا نقش مربی را بازی می‌کند در صورتی که بتواند به خوبی سوال کند، بخش زیادی از کار را انجام داده است.

یک کوچ تحصیلی با تجربه فردی است که به خوبی به تکنیک‌های سوال کردن مسلط باشد و بتواند از این تکنیک ها در زمان مناسب استفاده کند. در حقیقت در کوچینگ، با استفاده از همین تکنیک‌های سوال کردن، به افراد کمک می شود تا بتوانند نکات مثبت درون خودشان و توانایی‌هایی را که برای کارهای مختلف دارند کشف کنند و سعی کنند از این نکات مثبت و توانایی‌ها استفاده کنند.

بنابراین کاری که در کوچینگ تحصیلی انجام می شود این است که مربی در ابتدا سعی می‌کند تا با شاگردش قرار ملاقات هایی بگذارد و سپس سعی می‌کند تا با استفاده از تکنیک‌هایی، با استفاده از سوالات درستی که درباره شاگردش می‌کند، او را یاری دهد تا به نقاط قوت و ضعف خودش آگاه شود.

یکی از کارهای مهمی که در کوچینگ تحصیلی صورت می پذیرد، این است که سعی می شود که شاگردان بتوانند از موقعیتی که دارند آگاه شوند. به عنوان مثال در صورتی که وضعیت تحصیلی شاگردی خوب نیست، وقتی که به جلسات کوچینگ می رود، کوچ سعی می‌کند که در وهله اول کاری کند که این فرد موقعیت خودش را به خوبی دریابد. در صورتی که چنین شد، ادامه دادن فرآیند ممکن می باشد ولی در غیر این صورت، رفتن به جلسات دیگر کوچینگ کاملاً بی معنا و بی ثمر است چون این شاگرد مرحله اول را که پذیرفتن حقیقت است پشت سر نگذاشته است.

چهار ویژگی مهم که یک کوچ تحصیلی باید داشته باشد

رازدار بودن کوچ

یکی از مهم ترین پارامترهای این رابطه، این است که کوچ باید بتواند نسبت به شاگرد خودش رازدار باشد. چون در صورتی که چنین وضعیتی وجود نداشته باشد؛ اعتمادی که شاگرد نسبت به کوچ خود دارد ممکن است از بین برود و بنابراین ممکن است رابطه این دو با هم خراب شود و در نتیجه فرآیند کوچینگ موثر نباشد. به عنوان مثال در صورتی که یک کوچ بخواهد رازهای شاگرد خودش را برای فرد دیگری که این شاگرد او را به عنوان رقیب درنظر می‌گیرد بیان کند؛ شاگرد فکر می‌کند که کوچ با افشا کردن اسرارش، به پر و بال دادن رقبایش کمک کرده است و بنابراین همین موضوع باعث می شود تا رازهای دیگرش را بازگو نکند.

تلاش کوچ برای ایجاد حس اعتماد

یکی دیگر از موضوعاتی که در رابطه بین کوچ و شاگرد اهمیت زیادی دارد این است که باید بین این دو، یک اعتماد متقابل ایجاد شود. به این معنی که کوچ ها باید به شاگردان خود اعتماد کنند تا بتوانند اصطلاحا فوت و فن کار را به آن ها نشان دهند و شاگردان نیز باید به مربیان اعتماد کنند که آن ها دارند بهترین راهی را که به ذهنشان رسیده است را  نشان می دهند. در صورتی که کوچ هت  نسبت به شاگردان اعتمادی نداشته باشند؛ ممکن است در راهنمایی کردن آن ها تمام تلاش خودشان را نکنند و در صورتی هم که شاگردان به کوچ خود اعتماد نداشته باشند؛ ممکن است آن ها در بیان کردن مشکلاتشان در رابطه شان با کوچ  دچار تردید شوند.

دادن احساس امنیت به شاگردان

یکی دیگر از موضوعاتی که در رابطه کوچ ها و شاگردان نقش مهمی انجام می دهد، این است که آن ها باید دقیقاً مانند یک آینه شفاف، تمام عیب‌ها و حسن‌های شاگردان خودشان را به آن ها بیان کنند. چون در صورتی که چنین نباشد؛ رابطه کوچ و استاد به جایی نمی رسد و مشکلات جدی ایجاد می شود که ممکن است این مشکلات دامن گیر کوچ و شاگردان شود. وجود این مشکلات به این دلیل است که در همان ابتدا، شاگرد کوچ را به عنوان یک آیینه ای شفاف که تمام ایرادات و مشکلات او را گوشزد می کند می پذیرد. بنابراین در صورتی‌که چنین وضعیتی ایجاد نشود و به عنوان مثال کوچ از بیان کردن برخی از عیب‌های شاگردش سرباز بزند؛ شاگرد به وجود عیب در خودش پی نمی برد و بنابراین نمی‌تواند این ایرادات را برطرف کند و در پی آن کوچ را برای این کار مسئول می‌داند. بنابراین یک کوچ که به عنوان یک مربی حرفه ای عمل می‌کند.

قضاوت نکردن کوچ

یکی از موضوعات مهم در کوچینگ این است که کوچ نباید نسبت به شاگردانش پیش داوری داشته باشد. در صورتی‌که چنین باشد، شاگرد اطمینان خودش را نسبت به او از دست می‌دهد و بنابراین ممکن است نتواند به اندازه ای که نیاز است رابطه مثبتی با کوچ خود داشته باشد. بنابراین کوچ  قابل اطمینان است که باورهای خودش از شاگرد خودش را بیان کند و در عین حال کاری کند که این قضاوتش کاملاً بی طرفانه و بدون پیش فرض باشد.

مشاوره تحصیلی در مقاطع مختلف

اهداف مشاوره تحصیلی
مشاوره تحصیلی دوره اول متوسطه

در این دوره دانش آموز نیاز به مشاوره انتخاب رشته دارد که باید با دادن راهنمایی های لازم توسط اولیا، مدیران، معلمان و مشاوران دورنمای انتخاب رشته برای ورود به دوره های بعدی تحصیلی به وی ارائه شود. بنابراین باید در مورد رشته های تحصیلی آموزش دوره دوم متوسطه و ضوابط ورود به هر یک و ارتباط هریک از رشته های تحصیلی دانشگاهی و ارتباط این رشته ها با مشاغل مختلف جامعه اطلاعات جامع و دقیقی به دانش آموزان ارایه شود.
خودشناسی از نظر شناخت علایق استعدادها و خصوصیات شخصیتی که بتواند بر اساس آن در دوره های بعدی تصمیم گیری کند، نیز از جمله نیازهای داش آموزان این دوره است. بعضی از دانش آموزان دوره های اول متوسطه بنا به دلایلی مایل و یا قادر نیستند که به ادامه تحصیل بپردازند تا وارد دوره دوم متوسطه شوند. این گروه از دانش آموزان نیازمند کسب اطلاعات شغلی هستند. در این ضمینه مشاور ضمن آشنا کردن دانش آموزان با امکانات شخصی و خانوادگی شان برای دیدن دوره های کار آموزی آنها را راهنمایی می کند.
هدف عمده خدمات راهنمایی در دوره متوسطه شامل ارائه  اطلاعات لازم درباره ی محیط فیزیکی مدرسه، برنامه درسی متعدد، دروسی که در هرسال ارائه می شود، شرایط و ضوابط لازم برای قبول شدن و فارغ التحصیلی از دبیرستان، ارزش گذاری برای ادامه تحصیلات، فرصتها و شرایط ورود به دوره های تحصیلی بعد از دبیرستان است. مشاور مسولیت دارد با آگاهی دادن به دانش آموزان در زمینه های شخصی، تحصیلی و شغلی آنها را توانمند سازد تا قادر باشند تصمیم های مناسبی بگیرند.
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته

رتبه نخست رشته علوم تجربی در آزمون سراسری نودوپنج؛ دانشجوی رشته مهندسی برق دانشگاه شریف بود. متأسفانه تحقیقات نشان داده است که اغلب انتخابهایی که دانش آموزان در زمینه رشته تحصیلی خود در مقطع مدرسه و نیز رشته دانشگاهی خود انجام می‌دهند عاری از هر گونه دلیل منطقی و اطلاعات مناسب است.
 معیارهایی که دانش آموزان در چنین مواردی برای انتخابهای خود برمی‌گزینند ملاکهایی کاذب و نامناسب و اساساً بر اساس انتخابهای دیکته شده ی اطرافیان است به همین دلیل یک مشاور تحصیلی آگاه و حرفه ای می تواند به دانش آموز در انتخاب رشته دانشگاهی منطبق با استعدادها و خواسته های او کمک شایانی نماید. 
فاکتورهایی که در انتخاب مشاور باید به آن توجه داشته باشید

انتخاب مشاور تحصیلی خوب
- صرفه جویی در هزینه ها
بسیاری از خانواده‌ها و دانش آموزان، مشاوره تحصیلی را در واقع هزینه ای بیهوده می‌پندارند و فکر می‌کنند این زیاد درس خواندن است که موفقیت را در پی دارد. در صورتی که یکی از ویژگی های داشتن یک مشاور تحصیلی مناسب این میباشد که دانش آموز را از سرگردانی در میان انبوهی از تبلیغات محصولات و کلاس‌های آموزشی بیرون آورد.
 در واقع باعث میشود تا دانش آموز در انتخاب منابع عملکرد درستی داشته باشند و از صرف هزینه های اضافی و گیر افتادن در دام کسانی که هدفشان تنها سودجویی و کسب فروش بیشتر محصولات است نیفتد.

 - ندادن برنامه ی درسی مشترک

در صورتی که میخواهید یک مشاور تحصیلی مناسب انتخاب کنید حتمأ در این موضوع دقت کنید که مشاور تحصیلی شما به تمامی دانش آموزانش برنامه‌ی یکسانی ندهد. در صورتی که این طور باشد مشخص میشود که مشاور شما برای شما زمان کافی را نمیگذارد. در واقع حتی اگر در ابتدای کار برنامه ها مشترک بود بعد از گذشت مدتی از زمان مشاوره نباید برنامه های اشخاص با یکدیگر یکسان باشد.
- پیگیر بودن
پیگیر بودن مشاور نیز بسیار مهم میباشد. سعی کنید با مشاور تحصیلی کار کنید که حداقل در بازه های زمانی کوتاه با شما در تماس باشد و شما را فراموش نکند. مشاور خوب کسی است که از شرایط های فردی تک تک دانش آموزانش آگاهی داشته باشد.

 - برنامه های درسی کوتاه مدت

یک برنامه درسی برای مدت زمان طولانی مناسب نمی‌باشد. یک برنامه ریزی مناسب باید بر اساس شرایط دانش آموز و زمان بندی او با نزدیک شدن به امتحانات، کنکور و... متغیر باشد. همچنین مشاورانی که برنامه های درسی بلند مدت میدهند باعث میشود که ارتباط بین مشاور و دانش آموز از بین برود. 
 و این موضوع به شدت در نتیجه ی دانش آموز تأثیر گذار است. در واقع مشاور شما باید در دسترس باشد که در صورتی که شما به مشکلی برخورد کردید بهترین راهکار را به شما بدهد. اگر این اتفاق بیفتد دانش آموز میتواند با کیفیت مطالعه کند.

 - تسلط به مباحث انگیزشی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مشاور تحصیلی دادن امید و انگیزه برای ادامه‌ی کار به دانش آموزان است. در صورتی که دانش آموز از لحاظ انگیزشی دچار مشکل شد مشاور باید بتواند بر روی دانش آموز تأثیر بگذارد و بتواند انگیزه ی ادامه‌ی کار را در دانش آموز ایجاد کند.
اهمیت رسیدن به شغل ایده‌ال با انتخاب رشته صحیح
حتماً میدانید که شغل آینده شما در انتخاب رشته امروزتان نهفته است. از این جهت اهمیت انتخاب رشته در تعیین شغل آینده شما روشن است. ولی به چه دلیل شغل آینده اینقدر مهم است؟ بی تردید بخش مهمی از ماهیت و شخصیت شما به وسیله شغلتان تعیین میشود . یک شغل خوب همچنین نیازهای روحی و عاطفی شما را برآورده میکند و در کنار این ها، درامد شما که قرار است معیار توسعه و در عین حال ابزار گذران زندگی و امرار معاشتان باشد، از طریق یک شغل خوب به دست می‌اید .
از سوی دیگر اگر به اطرافیان خود توجه کنید می بینید که بخش عمده ای از وقت آنان بطور مستقیم یا غیر مستقیم صرف شغلشان میشود . بدین ترتیب اهمیت دیگر شغل شما در این است که بخش چشمگیر از عمرتان صرف آن خواهد شد.
شناخت رشته های دانشگاهی و دانشگاه های شهرهای متفاوت و کسب اطلاعات درباره‌ی سطح علمی و امکانات رفاهی دانشگاه ها همچنین بعد مسافت شهرها تا شهر داوطلب.
شناخت رشته تحصیلی با توجه به اینکه سالهای تحصیلی فرد طبق همین شناخت رقم می خورد بسیار دارای اهمیت است برای این که داوطلب باید در مورد رشته تحصیلی، ماهیت درسی، آینده شغلی و تحصیلی آن همچنین، وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آن رشته اطلاعات داشته باشند تا بتوانند تصمیم گیری درست انجام دهند. مطالعه دقیق دفترچه میتواند در انتخاب درست داوطلبان کمک بسیار کند.
به علایقتان توجه داشته باشید
به حرف های مردم عامه توجه چندانی نداشته باشید. احتمال اشتباه بودن این صحبت ها بسیار زیاد است. حتماً رشته ای که  آن را انتخاب می کنند بایستی رشته ای باشد که میزان حد اقلی علاقه را به آن داشته باشید. انتخاب رشته را صرفا از روی چشم و هم چشمی و مطرح شدن یک رشته بعنوان رشته ای تاپ در جامعه انجام ندهید. علاقه بایستی وجود داشته باشد.
 

مهارت انتخاب رشته تحصیلی و شغل

تاریخچه مشاوره شغلی
در گذشته انتخاب مشاغل توسط افراد بسیار متفاوت‌تر از شرایط کنونی بوده است. جوانان خانواده معمولا مشاغل و حرفه خود را به صورت موروثی از پدران خود دریافت می‌کردند و در نتیجه مشاوره شغلی چندان مفهوم و اهمیتی برای آنان نداشت. اما با شروع پیچیده‌تر شدن جوامع، گسترش یافتن حرفه‌ها و مشاغل متعدد، تخصصی‌تر شدن حرفه‌ها و احساس نیاز به همخوانی بین توانایی فرد و نوع حرفه، نیاز مراکز صنعتی و … به افراد ماهر، افزایش بی‌رویه جمعیت جوان کشورها و افزایش دانش آموزان و … زمینه و احساس نیاز بوجود فرآیندی با عنوان راهنمایی شغلی را فراهم ساخت.
بطور کلی آغاز کلی فرآیند مشاوره با کارهای فرانک پارسونز در سال های 1907 تا 1908 که او را پدر راهنمایی شغلی و حرفه‌ای می دانند در شهر بوستون آمریکا بود. البته قبل از پارسونز نیز فعالیت های پراکنده‌ای در زمینه راهنمایی شغلی و سایر مشاوره ها بطور غیر رسمی و بخصوص در مدارس انجام می‌گرفت. پارسونز یک مرکز راهنمایی حرفه‌ای تأسیس کرد. به دنبال آن اولین مجله حرفه‌ای یعنی بولتن در سال 1915 میلادی انتشار یافت. در سال 1917 میلادی شرکت فعالانه آمریکا در جنگ جهانی اول ایجاب نمود که آن کشور افراد متخصص را در زمینه‌های گوناگون تربیت و به میدان های جنگ روانه کند. در آن زمان بالا بودن هوش به عنوان اولین ویژگی برای انتخاب افراد مورد نظر بکار گرفته شد.
در ایران شروع به کار مشاوره به صورت مقدماتی به سال های 1337 تا 1350 بر می‌گردد که رفته رفته کامل تر شده است. تربیت مشاوران و اعزام آنان به مدارس راهنمایی تحصیلی، تهیه بروشورهای شغلی و استفاده از فعالیت های مختلف جهت آشنا سازی دانش آموزان به ویژگی های خود و مشاغل، از جمله کارهای انجام گرفته در این زمینه بوده است. علاوه بر اینکه بر اساس اهداف مشاوره شغلی بازپروری های شغلی و دوره های ضمن خدمت برای مشاغل مختلف بوجود آمد، که طی آنها تلاش می شد کارآیی و توانایی افراد مشغول در حرفه های مختلف را بالا ببرند.
مشاوره شغلی برای چه کسانی مفید است؟
از دیدگاه تخصصی می توان گفت که مشاوره شغلی برای همه افراد بسیار اهمیت دارد. چه کسانی که در جستجوی شغل هستند و چه آنهایی که به دنبال جایگاه و درآمد بهتری هستند. اما در نهایت مشاوره برای دسته دوم بسیار کارآمدتر خواهند بود، زیرا با توجه به تخصصی که دارند می توانند وضعیت حرفه ای افراد را به نحو شگفت آوری تغییر دهند. مشاوره شغلی در صورتی که به شکل واقع بینانه و از طریق کارشناسان خبره و موسسات معتبر صورت بگیرد تاثیرات شگرفی بر افزایش میزان درآمد و بهبود موقعیت اجتماعی افراد از طریق حرفه به جای خواهد گذاشت.

خدمات مشاوره شغلی

در مشاوره های شغلی خدمات متنوعی ارائه می شود. این خدمات براساس شرایط افراد و انتظارات آنها از شغلی که می خواهند متفاوت است. اولین و مهم ترین کاری که مراکز مشاوره شغلی انجام می دهند آنالیز بازار کار بر اساس الگوریتم های اختصاصی خودشان است. همچنین با توجه به زمان حال بازار کار، آینده آن را نیز براساس الگوریتم های مختلف مورد ارزیابی قرار می دهند. این بررسی ها داده های زیادی را در اختیار کارشناسان قرار می دهند که با تبدیل آنها به اطلاعات می توان در زمینه یافتن کار و یا تغییر آن برای متقاضیان آگاهی سازی کرد.
مشاوره شغلی سازمانی
مشاوره شغلی در بحث سازمانی نیز معنا دارد. در سازمان مشاور شغلی به بررسی پست ها و سمت های سازمانی پرداخته و با انجام مصاحبه ها و گرفتن تست های روانشناسی و شخصیت شناسی مناسب از کارکنان به شناخت کاملی می رسد و بهترین شغل برای هر فرد در آن سازمان را مشخص می کند. این کار مشاوره شغلی علاوه بر افزایش کارآیی و بهره وری کارکنان سازمان، رضایت شغلی آنان را نیز فراهم می کند.

ویژگی های مشاور شغلی

مشاور شغلی باید شنونده و روانشناس خوبی بوده و مهارت های ارتباطی و پرسش گری مناسبی نیز دارا باشد. او باید شناخت کامل و خوبی از مشاغل مختلف، ویژگی ها، شرایط بازار کار و…آنها داشته و با همه روش ها و فنون شناسایی ویژگی ها و شخصیت افراد نیز آشنا باشد. در واقع باید انسان شناس متبحری باشد.

وظایف مشاور شغلی

به طور کلی وظایف مشاور شغلی عبارتند از  :شناسایی و ارزیابی توانایی ها، استعدادها و علایق مراجعانآشنا کردن مراجعان با موارد آموزشی و شغلی از جمله رشته های تحصیلی، ویژگی های شغلی، شرایط درآمدی شغل و…مصاحبه با مراجعان و گرفتن تست های روانشناسی و شخصیت شناسی برای شناخت صحیح ویژگی ها و خصوصیات آنهاکسب سایر اطلاعات لازم در مورد شرایط زندگی، شرایط محل کار، مشاغل موجود در سازمان (در بررسی کارکنان سازمانی) و… مراجعانراهنمایی و کمک به مراجعان در انتخاب رشته تحصیلی یا شغل مناسببرنامه ریزی عملی برای افراد برای رسیدن به اهداف و حمایت از آنهاجستجو و کسب اطلاعات لازم در صورت نیاز

نقش مشاور شغلی در انتخاب صحیح شغل

برای رسیدن به این شغل مناسب، کسی که می تواند به افراد کمک کند، مشاور شغلی است. مشاور شغلی استعدادها و امکانات و خصوصیات روانی و جسمی فرد را در نظر گرفته و شغلی را که متناسب و سازگار با آنها باشد را به او پیشنهاد می کند. در واقع مشاور شغلی آشنایی کامل با مشاغل مختلف دارد و با دریافت و بررسی اطلاعات مربوط به توانایی ها، استعدادها، امکانات و شرایط فرد متقاضی، بهترین شغل را برای او می یابد.
مشاوره شغلی در مراحل مختلف زندگی افراد نقش متفاوتی دارد. در مورد دانش آموزی که هنوز رشته تحصیلی و آینده شغلی خود را انتخاب نکرده، مشاور شغلی به بررسی دقیق ویژگی های شخصیتی، استعداد و توانمندی ها، علایق و شرایط خانوادگی او پرداخته و با توجه به آنها، رشته تحصیلی و به دنبال آن شغل مناسب او را تشخیص و او را در جهت مناسب قرار می دهد.
مشاور شغلی در مورد فرد شاغلی که به شغل خود علاقه دارد ولی از وضعیت فعلی راضی نیست و یا دانشجویی که به رشته خود علاقه دارد ولی نمی داند برای ورود به شغل چه کار کند، وظایف متفاوتی دارد. مشاور شغلی به او کمک می کند تا از طرفی جنبه های مختلف شغل خود از جمله زمینه های کارآفرینی، رشد شغلی، راه های افزایش درآمد و… و از طرف دیگر توانمندی ها و استعدادهای خود را به خوبی بشناسد. بر اساس این اطلاعات راه های مناسب بهبود وضعیت شغلی و پیشرفت را به او نشان می دهد.

زمان اقدام به مشاوره شغلی

با توجه به گسترش یافتن مشاوره شغلی و احساس نیاز شدید به آن به صورت برنامه ریزی های کلی تلاش می‌شود از همان دوران تحصیل گام های اولیه راهنمایی شغلی برداشته شود. سال اول دبیرستان معمولا زمان رسمی برای شروع آشنا سازی دانش آموزان با مشاغل و حرفه‌های مختلف است که به صورت فعالیت های کلاسی، تهیه بروشورهای شغلی، بازدید از مشاغل مختلف و برگزاری اردوها انجام می‌گیرد و تلاش می‌شود با ارائه اطلاعات کافی به دانش آموزان در مورد مشاغل مختلف و همچنین در نظر گرفتن توان و استعدادهای خود به انتخاب رشته تحصیلی بپردازند.